مردم نقاط گوناگون جهان از سازهایی استفاده می کنند که از نظر ساخت و رونگ صوتی با یکدیگر تفاوت بسیار دارند. ساز را می توان به عنوان هر مکانیسمی- جز صدای انسان- که صداهای موسیقایی ایجاد می کند تعریف کرد. موسیقیدانان غربی به طور معمول سازها را در شش گونه بزرگ طبقه بندی می کنند: زهی( مانند گیتار و ویلن9 )، بادی چوبی( مانند فلوت و کلارینت)، بادی برنجی( مانند ترومپت و ترومبون)، کوبه ای ( ماننند طبل بزرگ و سنج)، شستی دار( مانند پیانو و ارگ) و الکترونیک ( مانند سینتی سایزر).
هر نوع ساز اغلب در اندازه ها و با وسعت های صوتی گوناگون ساخته می شود، برای مثال خانواده ساکسوفون شامل ساکسوفون های سوپرانو، آلتو، باریتون و باس است.
رنگ صوتی یک ساز ممکن است بسته به محدوده صوتی( بخشی از وسعت صوتی ساز) که در اجرا بکار گرفته می شود متفاوت باشد. کلارینت که در محدوده صداهای بم دارای صدایی تیره و غنی است، در محدوده صداهای زیر صدایی در خشان و نافذ دارد.
گرچه نوازندگان سعی در همخوانی با صدای زیبا و انعطاف پذیر اواز خوانان دارند اما وسعت صوتی اغلب سازها بیش از وسعت صدای انسان است. وسعت صدای آواز خوانی که تعلیم دیده حدود 2 اکتاو است اما قلمرو صوتی بسیاری از سازها2 یا 3 اکتاو و حتی برخی نیز 6 یا 7 اکتاو است. سرعت اجرایی سازها نیز اغلب بیش از صدای انسان است. آهنگسازان هنگام آفرینش موسیقی برای سازی معین باید وسعت صوتی، ویژگی های دینامیکی و نیز سرعت اجرایی آن ساز را در نظر داشته باشند.
سازها برای سرگرم کردن، همرامه رقص، آواز، آیین های مذهبی و نمایش بکار کرفته می شوند. برخی فرهنگ ها ساز را دارای نیرویی جادویی می پندارند. در این فرهنگ ها برای مصون ماندن از آسیب و بلا زنگوله هایی بر بدن آویخته می شود و ساز های تکانشی- سازهایی که با تکان دادن به دا در می آیند- از ابزار جادوگرانی هستند که به مداوای بیماران می پردازند. در برخی از مناطق افریقا طبل ها چنان مقدس شمرده می شوند که که آیین های مذهی=بی بدون آن ها برپا نمی شود و گاه ههنکام ساختن آن ها نیز مراسمی ویژه و قربانی هایی انجام می گیرد.
ساز برای برقراری ارتباط نیز به کار گرفته شده است . پیام هایی تفصیلی با ضربه های طبل و فرستاده شده اند، شکارچیان برای علامت دادن در بوق های شکار دمیده اند و شیپورچی ها از فراز برج ها با دمیدن در سازهای بادی برنجی فرا رسیدن زمانی خاص را اعلام داشته اند.
ترومپت و طبل از دیرباز برای اعلام ورود پادشاهان و ملکه ها به کار گرفته می شده اند.
سازها نماد منزلت ا جتماعی بوده اند. در اواخر سده نوزدهم و اوایل سده بیستم، پیانو جز ثابت اثاثیه هر خانه ای بود که ساکنانش آرزوی تعلق به طبق متوسط را داشتند، از بانوان ((شایسته)) و جوان انتظار می رفت که بتوانند که به عنوان یکی از فضایل لازم به آموختن پیانو بپردازند.
محبوبیت سازها بسته به ذوق و سلیقه موسیقایی و نیز مقتضایات زمان است. امروزه فقط گروهی از سازهای شناخته شده کاربرد دارند. از سوی دیگر توجه وعلاقه به موسیقی ادوار پیشین سبب احیای سازهایی شده است که مدت ها به دست فراموشی سپرده شده بودند، سازهایی مانند کلاوسن ( هارپسیکورد) نیای پیانوی امروزی و رکوردر که سازی از خانواده فلوت است.
اثر موسیقی ممکن است برای ساز سولو( تکنواز)، دسته کوچک همنواز و یا برای ارکسترهایی با بیش از 100 نوازهنده و آواز خوان ساخته شود، اما دسته نوازندگان تعدادشان هرپه باشد ممکن است در بردارنده سازهایی از یم خانواده (خانواده زهی ها) و یا سازهایی از گونه های مختلف باشند.
ارکسترهای سنفونی امروزی شامل سازهای زهی، بادی، چوبی، بادی برنجی و کوبه ای است. سازهای شستی دار نیز به هگام لزوم به عنوان یکی از سازهای ارکستر امروزی به کار گرفته شده اند.
ساز ,ساز شناسی ,ساز ایرانی ,موسیقی ,سازها ,ارکستر ,رنگ صوتی, صدا موسیقی ,موسیقایی
2 نفر این مطلب را دوست داشته |