درویش خان
وی در سال 1251 در تهران متولد شد.
او را یکی از هنرمندان نامی واساتید موسیقی ایرانی در اواخر دوره قاجاریه به حساب می آورند. پدرش حاجی بشیر از تات های طالقان (زیدشت) و مادرش از ترکمانان بود. علت شهرت وی به نام درویش خان ، این بود که پدرش هنگام صدا زدن وی از لفظ "درویش" استفاده می نمود و همین نام بعدها بعنوان نام خانوادگی غلامحسین برگزیده شد و به درویش خان یا غلامحسین دوریش معروف شد.
پدر درویش خان کمی با موسیقی آشنا بود و سه تار می نواخت. او در ده سالگی به شعبه موسیقی مدرسه نظام ، وابسته به دارالفنون که به سرپرستی موسیو لومر فرانسوی ایجاد شده بود، رفت و در آنجا به فراگیری خط موسیقی و نواختن شیپور و طبل کوچک مشغول شد.
غلامحسین به دربار شاه رفت و آمد داشت و ساز نوازندگان را می شنید. سپس نزد آقا حسینقلی به تکمیل فن خود پرداخت و بعد از سال ها تمرین در نواختن تار و به ویژه سه تار مهارت یافت و بهترین شاگرد استاد خود شد. در این دوران آشنایی با برادر بزرگتر آقا حسینقلی ، میرزا عبدالله که نوازنده تار و سه تار بود ، به کارش غنایی بیشتری بخشید.
با ظهور جنبش مشروطه در نخستین کنسرت هایی که در انجمن اخوت تشکیل شد ، وی سمت ریاست و رهبری ارکستر را داشت. کنسرت برای جمع آوری کمک برای قحطی زدگان روسیه ، کنسرت برای ایجاد مدرسه فرهنگ ، کنسرت برای حریق زدگان آمل ، کنسرت برای بازسازی خرابی های آتش سوزی بازار و نیز کنسرت برای غارت شدگان ارومیه از جمله تلاش های انسان دوستانه وی در این دوران می باشد.
درویش خان نوعی آهنگ ضربی به نام پیش درآمد ساخت که تا سال ها بعد از او رواج داشت. او دستگاه موسیقی سنتی ایران را به هفت دستگاه بخش کرد و آهنگ های فراوانی ساخت که 22 آهنگ از آن بر جای مانده است. وی ار نخستین کسانی است که در ایران کلاس آموزش موسیقی برپا کرد و شماری از نام داران موسیقی ایران از شاگردان او بودند. او به شاگردانی که دوره های مختلف موسیقی را با موفقیت می گذراندند ، نشانی به شکل تبرزین هدیه می داد که از جنس مس و نقره بود و برای شاگردان سطوح عالی ، این نشان از جنس طلا بود. از جمله شاگردانی که موفق به دریافت تبرزین طلا شدند ، می توان مرتضی نی داوود ، ابوالحسن صبا ، موسی معروفی و سعید هرمزی را نام برد.
دوریش خان در نواختن تار دست داشت تا آن زمان تار دارای 5 سیم ( دو سیم سفید ، دو سیم زرد و یک سیم بم ) بود و درویش خان از روی سه تار به فکر افتاد ، سیم دیگری به تار بیفزاید و از آن هنگام تار دارای 6 سیم شد. دوریش خان در زمان تحصیل در مدرسه موسیقی نظام که تحت نظر لومر اداره می شد ، متوجه یکنواخت بودن موسیقی ایرانی شد ، بنابراین آواز را که تا آن زمان بدون ضرب و طولانی بود ، خلاصه کرد و به صورت ضربی درآورد و علاوه بر "درآمد" که پیش از آواز نواخته می شد ، قطعه ضربی دیگری به نام "پیش درآمد" به آن افزود.
درویش خان علاوه بر علاقه شدیدش به موسیقی ، شیفته گل و گیاه بود و در حیاط خانه اش گل های رنگارنگی را با دستان خویش پرورش داده بود.
درشکه ی این استاد کم نظیر موسیقی ایران در شب چهارشنبه ، دوم آذر ماه 1305 هجری خورشیدی ، هنگامی که از منزل یکی از دوستان به خانه می رفت با خودرویی تصادف کرد و بر اثر ضربه ای که به سرش وارد آمد ، دچار ضربه مغزی شد. شدت ضربه و صدمه مغزی به حدی زیاد بود که بعد از 5 روز جان به جان آفرین تسلیم کرد. دوریش خان را نخستین قربانی سوانح رانندگی در ایران می دانند.وی در گورستان ظهیرالدوله میان امامزاده قاسم و تجریش شمیران به خاک سپرده شد.آثار درویش خان که در سال های 1284 ، 1288، و 1293 شمسی ضبط شده اند که توسط فرهنگستان هنر با نام " گلبانگ سربلندی " در سال 1389 منتشر شد.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
درویش خان ,غلامحسین درویش ,غلام حسین, درویش ,تار ,پیش درآمد, رنگ ,چهار مضراب, تصنیف ,سه تار ,نوازندگی تار
| 3 نفر این مطلب را دوست داشته |  |
